Polskie Startupy 2023
Jako Fundacja Startup Poland jesteśmy jednym z głosów środowiska startupowego w Polsce, chcemy głośno mówić o potrzebach młodych firm technologicznych. Dlatego postanowiliśmy już po raz dziewiąty sprawdzić aktualną kondycję polskich startupów. W przeprowadzonym na potrzeby niniejszego raportu badaniu przyglądamy się czynnikom, które mogą mieć pozytywny wpływ na ich sukces, a także różnego typu bolączkom i barierom utrudniającym szybki rozwój. Tym razem, przy okazji diagnozowania profilu polskiego startupu, a także samych founderów, przyjrzeliśmy się bliżej kilku ciekawym, perspektywicznym segmentom tego rynku.
Jednym z nich jest AI – zdaniem wielu jesteśmy obecnie u progu rewolucji związanej z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. W tej chwili trudno jeszcze powiedzieć, dokąd ta rewolucja nas zaprowadzi, ale jedno jest pewne – swój udział w niej będą miały startupy.
Przyglądamy się także nieco bliżej trzem ważnym nie tylko gospodarczo, ale i społecznie branżom – foodtech, cleantech oraz medtech, starając się opisać ich obecną sytuację i perspektywy na przyszłość.
Tym razem sporo uwagi poświęciliśmy także tematom HR-owym. Sprawdzamy, jak startupy budują swój zespół, jak dbają o wellbeing pracowników, co robią, aby przyciągać najlepszych i podnosić kompetencje, zwiększając wydajność pracy. W naszej ocenie jest to kluczowy czynnik w obecnych czasach, kiedy konkurencja o specjalistów jest bardzo ostra – i to zarówno z dużymi firmami i korporacjami, jak i pomiędzy samymi startupami.
W tegorocznym raporcie staramy się również zdefiniować wynikające z badań bariery i problemy związane ze zmieniającą się legislacją i rozwiązaniami podatkowymi. Wyniki pokazują, że niestabilność prawa, niejasne, a czasem sprzeczne przepisy, czy wciąż zbyt duża biurokracja są kulą u nogi polskich startupów.
Chcesz wiedzieć więcej?
Ściągnij raport!
AI jest najczęściej wskazywanym przez polskie startupy słowem kluczowym, najlepiej oddającym charakter ich głównego produktu lub usługi – co trzeci pytany startup (33 proc.) za słowo kluczowe uznaje AI, deeptech i IoT (internet rzeczy).
Nadal większość pracowników startupów to mężczyźni. Jest jednak także niewielka grupa firm, gdzie przeważają kobiety. 8 proc. badanych spółek deklaruje, że zatrudnia między 76 a 100 proc. kobiet. 14 proc. wskazuje, że w ich firmach odsetek kobiet wynosi 51-75 proc. Największy procentowo udział kobiet widoczny jest w startupach zajmujących się cyberbezpieczeństwem (zespoły złożone co najmniej w połowie z kobiet stanowią aż 75 proc. podmiotów tego sektora). Drugą najbardziej sfeminizowaną branżą okazuje się fintech/insurtech (46 proc. startupów działających w tym segmencie rynku deklaruje, że ponad połowę ich zespołu stanowią kobiety).
Na czele najbardziej aktywnych regionów kraju, jeśli chodzi o liczbę startupów znalazły się: Mazowsze (50 proc.) oraz Dolny Śląsk (46 proc.). Do pierwszej piątki tego rankingu należą obecnie także województwa: małopolskie, wielkopolskie, a także pomorskie oraz łódzkie (ex aequo).
Sytuacja przychodowa startupów jest w tej chwili lepsza niż przed rokiem. Ponad połowa (51 proc.) startupów generuje zdecydowanie większe przychody niż w ubiegłym roku, a 26 proc. osiąga przychody nieco lepsze niż przed rokiem. Dla 8 proc. sytuacja przychodowa jest taka sama jak w 2022 roku.
Jeśli chodzi o finansowanie zewnętrzne startupów, najczęściej wskazywane są krajowe fundusze VC, z których wsparcia skorzystało 25 proc. badanych. Z rynku VC, ale zagranicznego, finansowanie otrzymało 8 proc. z nich. W następnej kolejności startupowcy wskazują na aniołów biznesu – również częściej tych krajowych (24 proc.) niż zagranicznych (7 proc.).
Głównym źródłem wiedzy na temat zmian prawnych dla startupowców są branżowe portale – treści na nich publikowane trafiają do 65 proc. badanych. Artykuły z prasy i programy TV są źródłem wiedzy o zmianach w prawie dla 37 proc. badanych, a media społecznościowe dla 47 proc. Wiedzę bezpośrednio z oficjalnych stron unijnych czerpie co trzeci startup (34 proc.), natomiast co piąty, aby monitorować zmiany w prawie ich dotyczące, wchodzi na stronę Fundacji Startup Poland (20 proc.).
Wśród respondentów przeważają negatywne opinie na temat wprowadzanych zmian prawnych. Dla 42 proc. startupów zmiany prawne bywają problemem, ponieważ często nie wiedzą one, jak je poprawnie interpretować, a niemal identyczny odsetek (41 proc.) nie wie, które ze zmian dotyczą akurat ich. Niemal jedna trzecia (31 proc.) deklaruje, że zmian jest zbyt dużo, żeby mogli za nimi nadążyć.
Kluczową barierą dla rozwoju startupów są koszty zatrudnienia pracownika – na taką odpowiedź wskazuje najwięcej, bo aż 54 proc. badanych. Drugą najczęściej wymienianą barierą, sygnalizowaną przez niemal co drugi startup (49 proc.), jest problem z pozyskaniem finansowania w kolejnych fazach rozwoju. Podobnie jak w latach ubiegłych pojawiają się również narzekania na zbyt dużą biurokrację przy prowadzeniu działalności operacyjnej – to problem dla 37 proc. badanych. Do tego 4 proc. wskazuje na zbyt długi i kosztowny ich zdaniem proces zakładania startupu, co do pewnego stopnia również łączy się z nadmierną biurokracją.
Wśród obszarów wymagających zdaniem startupów wsparcia na czoło wysuwają się kwestie finansowania. Aż 69 proc. pytanych oczekiwałoby wsparcia w obszarze szukania źródeł finansowania, a niemal połowa (48 proc.) w zakresie współpracy z inwestorami. Pomoc w zarządzaniu firmą byłaby przydatna dla 31 proc. startupów, a w zarządzaniu zespołem dla 23 proc. Na wsparciu w dostosowywaniu się do wymaganych zmian prawnych zależałoby 28 proc. ankietowanych. Kwestie związane z cyberbezpieczeństwem wymagają wsparcia według 18 proc. pytanych.
Co najbardziej doskwiera founderom, jeśli chodzi o zachowania inwestorów? Najczęściej startupy narzekają na brak feedbacku po spotkaniu z inwestorem. Na taką odpowiedź wskazuje niemal co drugi startup (45 proc.). Niemal identyczny odsetek badanych (44 proc.) krytykuje fakt, że inwestorzy wykorzystują niewiedzę foundera. Brak równości pomiędzy dwoma partnerami może prowadzić do nadużyć, a początkujący founder ma tu zazwyczaj znacznie słabszą pozycję przetargową. Łączy się z tym do pewnego stopnia kolejny wymieniany w badaniu problem – 42 proc. startupowców najbardziej razi zbyt agresywna polityka inwestora dotycząca warunków współpracy.
***
