W ramach swoich działań zmierzających do uproszczenia otoczenia prawnego dla startupów działających w Polsce, podjęliśmy inicjatywę zmierzającą do złagodzenie wymogów formalnych dla umów przenoszących prawa autorskie poprzez zmianę formy prawnej tych umów.
Umowy przenoszące prawa autorskie są podstawowym elementem większości usług IT, kluczowych w branży startupowej. Obecnie polskie przepisy prawne wymagają, aby umowy te były zawierane w formie pisemnej pod rygorem nieważności, a także ustanawiają skomplikowane wymogi co do treści takich umów. W formie pisemnej konieczny jest własnoręczny podpis pod dokumentem – zgodnie bowiem z Kodeksem cywilnym “Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.” Konieczność zawarcia umowy przenoszącej prawa autorskie w formie pisemnej (albo równoważnej formie z kwalifikowanym podpisem elektronicznym) jest nieadekwatna do dynamicznych realiów biznesowych i niezrozumiała dla zagranicznych kontrahentów, gdyż prawo dotyczące umów autorskich w innych krajach europejskich czy USA, Wielkiej Brytanii jest zdecydowanie mniej sformalizowane.
Dodatkowo sformalizowanie wymogów transakcyjnych w usługach IT wyeksponowała pandemia COVID-19, w trakcie której zawieranie umów w formie pisemnej stało się jeszcze bardziej problematyczne i utrudnione. W przypadku kontrahentów zagranicznych, którzy są często kluczowymi partnerami dla działających w Polsce startupów, dochowanie formy pisemnej jest często niemożliwe z uwagi na ograniczenia logistyczne związane z pandemią. Wszystkich tych problemów w codziennych operacjach biznesowych z pisemną formą umów prawnoautorskich doświadczają najlepiej rozwijające się startupy w Polsce, które raportują ten problem do nas, prosząc o wsparcie zmian zmierzających do odejścia w umowach prawnoautorskich od formy pisemnej.
Rozwiązaniem jest zmiana formy umów przenoszących prawa autorskie z pisemnej na formę dokumentową. Forma dokumentowa obowiązuje w Polsce od 2016 r. i daje możliwość “podpisania” umowy przy wykorzystaniu szerszego zakresu środków niż w przypadku formy pisemnej. Do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Co to oznacza w praktyce? Otóż treść decyzji przy formie dokumentowej może być wyrażona na przykład w wiadomości e-mail, czy poprzez skany dokumentów. Spełnienie wymogu zachowania formy dokumentowej umów pomiędzy przedsiębiorcami jest zdecydowanie łatwiejsze niż w przypadku formy pisemnej, a równie skuteczne.
Zmiana formy umów prawnoautorskich wymaga nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, której propozycje przedstawiliśmy sektorowi publicznemu – obecnie współpracujemy w tym zakresie z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego Ministra, a konkretnie Departamentem Własności Intelektualnej i Mediów odpowiedzialnym za tematykę związaną z prawami autorskimi, w tym umowami przenoszącymi te prawa.
Nie mamy wątpliwości, że zmiana formy umów przenoszących prawa autorskie z formy pisemnej na formę dokumentową przyczyni się do poprawienia konkurencyjności polskiego sektora IT oraz ograniczenie negatywnych skutków pandemii COVID-19 dla startupów.
Autor:
Marta Pawlak
Head of Public Policy, Startup Poland